کتابخانه

معرفی کتابخانه

کتابخانه موسسه ژئوفیزیک از سال 1338 هجری‌شمسی ایجاد و به تدریج توسعه یافته است. مجموعه کتابخانه در ابتدا با بیش از 1000 جلد کتاب که اکثر آنها اهدائی بودند آغاز به کار نمود وسپس بین سالهای 1340 تا 1342 هجری‌شمسی با حدود 2000 جلد کتاب اعم از فارسی و لاتین در زمینه‌های مختلف فیزیک‌زمین و فضا و 102 مجله علمی خارجی و داخلی کار خود را ادامه داده است.

در حال حاضر کتابخانه دارای متجاوز از 12559 عنوان کتاب فارسی و لاتین عمدتا در زمینه‌های مختلف ژئوفیزیکی و هواشناسی است که از این تعداد حدود 7898 عنوان کتاب لاتین و حدود 4761 عنوان کتاب فارسی می‌باشد. در حال حاضر مجلات لاتین موجود در کتابخانه 185 عنوان است. مجلات اهدائی شامل 20 عنوان فارسی و 10 عنوان لاتین است و تا سال 1383 هجری‌شمسی کتابخانه به طور منظم 32 عنوان مجله لاتین تخصصی در زمینه ژئوفیزیک و هواشناسی را آبونمان بوده است. همچنین تعدادی از مجلات تخصصی از طریق پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه تهران به صورت الکترونیکی (تمام متن یا چکیده ) قابل بازیابی می باشد.

نظام رده‌بندی در کتابخانه به روش کتابخانه کنگره آمریکا بوده، و سیستم قفسه‌بندی به صورت باز می‌باشد.در حال حاضر کلیه کتابهای فارسی و لاتین و پایان نامه های موجود در کتابخانه مؤسسه ژئوفیزیک در نرم افزار کتابخانه وارد شده و از طریق جستجوی کامپیوتری قابل بازیابی می باشد.

به علت تحت وب بودن نرم افزار کتابخانه می توانید از طریق سایت دانشگاه تهران یا مؤسسه ژئوفیزیک به منابع کتابخانه دسترسی داشته و بدون مراجعه حضوری از منابع کتابخانه، محل منابع و …. اطلاع یافته و درصورت موجود بودن منبع مورد نیاز خود به کتابخانه مراجعه فرمایید.

همکاران:

ریاست کتابخانه: دکتر بنفشه حبیبیان دهکردی

کارشناسان: خانم مالکی (نشریات و پایان نامه ها، کتابخانه دیجیتال)

farmalek@ut.ac.ir

خانم قربانپور (مجموعه سازی و فهرست نویسی)

ghorbanpoor2008@ut.ac.ir

آدرس پست الکترونیکی: geolib@ut.ac.ir

بخش‌های کتابخانه

بخش سفارشات

این بخش مسئول تهیه، خرید، سفارش، هدیه و مبادله مواد کتابخانه و سفارش کتاب جهت اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی می‌باشد. مهمترین کارها که در این بخش انجام می گیرد به شرح زیر است:

کسب اطلاع درباره کتاب‌های مورد نیاز
سفارش کتابهای انتخاب شده
نگهداری سوابق کتابهای سفارش شده یا دریافت شده
کسب مجوز و اقدام برای پرداخت پیش فاکتورها
دریافت و بررسی کتابهای سفارش شده
پیگیری تاخیر در سفارشهای انجام شده
اقدام به تهیه کتابهایی که برای دریافت آنها باید از راههای ویژه ای استفاده کرد و هماهنگی و ایجاد ارتباط با سایر کتابخانه ها و ناشران

انتخاب منابع

ابتدا نسبت به تهیه کاتالوگهای مختلف موضوعی از ناشران معتبر، همچنین تهیه فهرست ناشران و کتابفروشان، دریافت لیست موجودی اعم از کتب فارسی و لاتین از نمایندگان و کارگزاران ناشرین بین المللی، تهیه کتابشناسی‌ها، تماس با انجمنها و ناشران، از طریق اینترنت و غیره اقدام نموده و کلیه اطلاعات جمع‌آوری شده به نمایندگان کمیته کتاب کتابخانه ارسال می‌شود سپس کتاب انتخاب و خریداری می‌شود.

سفارش منابع

کتابخانه مؤسسه ژئوفیزیک سفارشات خود را به دو طریق انجام می دهد:

از طریق خریداری کتب خارجی و فارسی از نمایشگاههای بین المللی کتاب تهران، نمایشگاههای تخصصی وزارت علوم، کتابفروشان و انتشارات داخلی.
از طریق کارگزاران و نمایندگان ناشرین معتبر کتب خارجی در ایران.

بخش فهرست نویسی

نظر به اینکه کتاب و کتابخانه در هر موسسه آموزشی نقش حساس و مهمی را ایفا می کند و در واقع به عنوان مخزن اطلاعات و تبادل افکار و نظرات محققان و دانشجویان انجام وظیفه می نماید بخش فهرستنویسی در همین راستا به عنوان فاکتور اساسی و تخصصی این مجتمع عمل می کند.

بدیهی است با توجه به پیشرفت علوم هر کدام از رشته های اصلی به انشعابات فرعی تر تقسیم شده است و تمیز آنها از یکدیگر و تعیین دقیق موضوع کتاب از اهمیت خاصی برخوردار است و بر همین اساس بخش فهرستنویسی با بررسی و تجزیه و تحلیل و فهرست نویسی کتابها می تواند دانش پژوهان را سریعتر به اطلاعات مورد نیاز خود راهنمایی کند.

هر کتابی دارای فهرست توصیفی و تحلیلی می باشد. فهرست توصیفی مشخصات کتاب را که شامل نام مولف، عنوان، وضعیت نشر، تعداد صفحات و سایر مشخصات فیزیکی کتاب است را به دست می دهد.در فهرست تحلیلی تحت قواعد و ضوابطی خاص و روشی اصولی به کتاب موضوع مناسب و سپس شماره رده بندی داده می شود.

آن دسته از کتابهایی را که نتوان از طریق جستجو در کتابخانه های کنگره، بریتانیا و سایر کتابخانه های معتبر دنیا و در مورد کتب فارسی، کتابخانه های معتبر ایران فهرستنویسی نمود بایدتوسط فهرستنویس بصورت Original از طریق جستجو در subject headings، رده های موضوعی و ... موضوع دهی و سازماندهی نمود.

اهم وظایف این بخش:

کتابهای خریداری شده در دفتر ثبت کتابخانه با مشخصات کتابشناختی ثبت می شوند و مهر کتابخانه و بارکد آن در جای مخصوص کتاب زده میشود.
وارد نمودن اطلاعات مربوط به کتابهای فهرست شده لاتین و فارسی در نرم افزار کتابخانه (اوراکل و سیمرغ)
تهیه برگه های چاپی عنوان،موضوع،نویسنده، فروست وغیره برای تک تک عناوین کتابها.
انجام اصلاحات و رفع اشکالات احتمالی موجود در فایل کتابها
اصلاح شماره ثبت های تکراری کتابها و یا شماره راهنمای تغییر یافته
حذف کتابهای تکراری و خالی نمودن شماره سریال آنها و پر نمودن آن با اطلاعات جدید

بخش امانت

کتابهای این بخش ترکیبی از کتابهای فارسی و لاتین است که بیشتر آنها را کتابهای لاتین تشکیل می دهند. سیستم رده بندی این کتابخانه، LC است.

در این بخش کارهای زیر انجام می گیرد:

ثبت عضویت و ورود اطلاعات دانشجویان و اساتید
امانت، تمدید، بازگشت و رزرو کتابها
تسویه حساب اعضا
صدور برگه امانت بین کتابخانه ای
قرار دادن کتابها و مرتب کردن آنها در قفسه ها
پیگیری دیرکرد کتابهای اعضای دائم
وجین کتب از طریق بررسی میزان استفاده و میزان امانت کتابها
راهنمایی مراجعه کنندگان جهت جستجو در سایت کتابخانه و یافتن کتابها
جدا کردن کتابهای فرسوده برای صحافی و آماده سازی مجدد آنها بعد از صحافی

بخش مرجع

اصولاً بخش مرجع؛ از اساسی ترین ارکان یک کتابخانه تخصصی و دانشگاهی است. در این بخش کتاب‌های مهم و درسی، همچنین فرهنگ‌ها، دایره المعارف‌ها، سال نامه‌های مرتبط با رشته ژئوفیزیک و هواشناسی نگهداری شده و دراختیاردانشجویان قرار می‌گیرند ولی امکان امانت وجود ندارد.

بخش پایان نامه‌ها و سمینارها

در این بخش پایان نامه‌های مقطع دکتری و کارشناسی ارشد رشته ژئوفیزیک در پنج گرایش (زلزله شناسی ، لرزه شناسی ، گرانی سنجی ، ژئوالکتریک ، ژئومغناطیس) ورشته هواشناسی نگهداری می‌شوند که قدیمی ترین آنها متعلق به سال 1355 شمسی است.

در حال حاضر تعداد پایان نامه‌های مقطع کارشناسی ارشد رشته ژئوفیزیک در همه گرایش‌ها 793 عنوان و تعداد پایان نامه‌های مقطع دکترا 77 عنوان بوده و تعداد سمینارهای دانشجویی رشته ژئوفیزیک 658 عنوان است. همچنین تعداد پایان نامه‌های مقطع کارشناسی‌ارشد هواشناسی 287 عنوان وتعداد پایان نامه‌های مقطع دکترای هواشناسی 24 عنوان وتعداد سمینارهای رشته هواشناسی 223 عنوان می‌باشد.

جستجو و بازیابی پایان نامه‌ها از طریق برگه‌دان مؤلف و عنوان پایان نامه (تا سال 1396) و پایگاه پایان نامه‌های دانشگاه تهران در نرم افزار اوراکل و درصورت استقرار نرم افزار آذرسا از طریق این نرم افزار امکان پذیر است.

بازیابی سمینارها از طریق یک فایل و برگه‌دان داخلی که در کتابخانه تهیه می‌شود براساس الفبای مؤلف وعنوان مقدور است.

از سال 1396 به علت کمبود فضا در کتابخانه، سمینارهای گرایش زلزله شناسی و رشته هواشناسی به صورت فایل PDF دریافت شده و فقط گرایش‌های لرزه شناسی، ژئومغناطیس، گرانی سنجی و ژئوالکتریک به صورت مجلد دریافت می‌شوند.

پایان نامه‌ها، سمینارها و کتابهای بخش مرجع به هیچ عنوان امانت داده نمی‌شوند، وارائه کارت دانشجویی جهت استفاده از این منابع الزامی است.

بخش نشریات

در این بخش نشریات لاتین و فارسی مرتبط با رشته ژئوفیزیک وهواشناسی نگهداری شده و در قفسه‌ها بر اساس الفبایی عنوان مجله، مرتب شدند.

عناوین و موجودی (آخرین سال موجودی) نشریات لاتین مهم کتابخانه در فایل اکسل (اینجا کلیک کنید) قرار داده شده ولی جزئیات موجودی نشریات از طریق کاردکس قابل بازیابی است و در صورت استقرار نرم‌افزار جدید کتابخانه‌ای آذرسا در این پایگاه قرار گرفته و قابل جستجو خواهد بود. در فایل اکسل (اینجا کلیک کنید) مجلات الکترونیکی که با فرمت فایل PDF قابل دسترسی هستند نیز، مشخص شده است.

مراجعین می‌توانند جهت دسترسی به فایل‌های PDF مقالات با مراجعه به کتابخانه، مقالات مورد نیاز را بازیابی نمایند.

از فعالیتهای دیگر این بخش آموزش و راهنمایی مراجعین برای جستجوی مقالات مورد نیازشان در پایگاه‌های اطلاعات علمی خریداری شده توسط دانشگاه تهران است و در صورت در دسترس پذیر نبودن، مقاله مورد نظر از طریق سفارش و ارسال ایمیل، تهیه می شود.

قفسه نشریات کتابخانه باز بوده و مراجعین می‌توانند با مراجعه مستقیم به قفسه، مجلات مورد نظرشان را براساس حروف الفبایی عنوان، مجله را جستجو و آنرا مطالعه یا کپی نمایند ولی امکان امانت وجود ندارد.

شماره‌های تماس

02161118207 بخش امانت

02161118203 بخش نشریات ، پایان نامه و پایگاه اطلاعات علمی

02161118218 بخش خدمات فنی